Đề học sinh giỏi Ngữ văn 8 năm 2014-2015 trường THCS Hưng Yên
KHẢO SÁT THỰC TRẠNG CHẤT LƯỢNG HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ
NĂM HỌC 2014 – 2015
Môn: Ngữ văn 8
Thời gian làm bài: 150 phút (không kể thời gian giao đề)
Câu 1 (4 điểm)
Chỉ rõ và phân tích giá trị biểu đạt của biện pháp tu từ từ vựng trong những câu sau trích trong truyện “Tôi đi học” của tác giả Thanh Tịnh.
“Tôi đã quên làm sao những tình cảm trong sáng ấy nở rộ trong tim tôi như những bông hoa tươi cười giữa bầu trời trong xanh”.
“Khi anh ấy đọc tên từng người, tôi cảm thấy tim mình như ngừng đập.”
Câu 2 (6 điểm):
Đọc đoạn văn sau:
“Ồ! Còn những người xung quanh tôi, nếu tôi không cố gắng tìm hiểu họ, tôi chỉ thấy họ điên rồ, ngu ngốc, đê tiện, xấu xa, bỉ ổi… toàn những cớ để tôi độc ác; tôi chưa bao giờ thấy họ là những người đáng thương; tôi chưa bao giờ cảm thấy tiếc cho…”
(Trích “Lão Hạc” – Nam Cao)
Từ triết lý tình yêu của thầy giáo thể hiện trong đoạn văn trên, em hãy nêu suy nghĩ của mình về vai trò của tình yêu thương trong cuộc sống.
Câu 3 (10 điểm):
Một trong những cảm hứng của thơ ca đầu thế kỉ XX là ca ngợi vẻ đẹp của thiên nhiên. Qua bài thơ “Quê hương” của nhà thơ Tế Hanh và bài thơ “Khi bạn tu bao” của nhà thơ Tố Hữu, hãy giải thích ý kiến trên.
HƯỚNG DẪN CHẤM KHẢO SÁT CHẤT LƯỢNG HỌC SINH
NĂM HỌC 2014 – 2015
Môn: Văn – lớp 8
Câu 1 (4 điểm)
Chỉ ra phép tu từ có trong câu:
+ Đặt câu: Làm sao em quên được những tình cảm trong sáng nở rộ trong tim em như những bông hoa tươi cười giữa bầu trời trong xanh.
– So sánh: những tình cảm trong sáng ấy nở trong lòng em như những bông hoa tươi cười giữa trời trong (0,25 điểm)
– Nhân cách hóa: nụ cười tươi như hoa (0,25 điểm)
Hình ảnh những cành hoa tươi tượng trưng cho vẻ đẹp và sự trân quý mà thiên nhiên ban tặng cho con người. Dùng hình ảnh hoa tươi để nói lên tình cảm, sự rung động trong buổi đầu thật đẹp và đáng yêu. Vẻ đẹp ấy không chỉ sống mãi trong tiềm thức, ký ức mà luôn tươi mới, nguyên vẹn. (1 điểm)
– Nhân hóa nụ cười (0,25 điểm)
Tác dụng: biểu hiện niềm vui sướng, hạnh phúc ngập tràn phấn khởi và một tương lai tươi đẹp phía trước. Rõ ràng, những cảm xúc, tình cảm đầu tiên ấy sống mãi trong lòng “tôi” với bao hi vọng về tương lai. (0,75 điểm)
– Qua phép tu từ so sánh, nhân hóa cho ta thấy được những kỉ niệm sâu sắc của nhà văn Thanh Tịnh về ngày đầu tiên đi học. (0,5 điểm)
+ Câu:
Khi anh đọc tên từng người, tôi cảm thấy tim mình như ngừng đập.
– Cường điệu: tim ngừng đập. (0,25 điểm)
Tác dụng: Nhấn mạnh cảm giác háo hức tột độ của nhân vật tôi, góp phần miêu tả kỉ niệm khó quên của nhân vật tôi trong ngày đầu tiên đi học (0,75 điểm).
Câu 2 (6 điểm)
Về kĩ năng: Biết viết một bài văn nghị luận đúng hình thức, biết vận dụng một số thao tác lập luận để diễn đạt suy nghĩ, quan niệm của bản thân.
Về kiến thức: Cần nắm chắc một số ý
a, Giới thiệu: (0,25 điểm)
Học sinh giới thiệu vấn đề Câu nói của nhà văn Nam Cao trong truyện Lão Hạc nhằm khẳng định tình thương rất cần thiết trong cuộc sống.
b, Thân bài: (5,5 điểm)
– Giải thích: Tình yêu thương là tình cảm tốt đẹp giữa con người với con người. Đó là sự chia sẻ, đồng cảm, yêu thương, giúp đỡ nhau… trong cuộc sống (0,5 điểm)
Ý nghĩa: Tình yêu có ý nghĩa và sức mạnh to lớn.
Tình yêu mang đến cho con người niềm vui, hạnh phúc, cao cả hơn cả sự sống mang lại, những cảm xúc diệu kỳ, cho con người sức mạnh vượt qua mọi thử thách, khó khăn. (Ví dụ) (1 điểm)
Ai cho đi tình thương cũng cảm thấy bình yên và hạnh phúc trong lòng. (Ví dụ) (1 điểm)
Tình yêu làm cho cuộc sống tốt đẹp hơn, là lực hấp dẫn kéo con người lại gần nhau. Đáng sợ biết bao nếu thế giới này chỉ có hận thù, chiến tranh. (0,5 điểm)
– Thảo luận (mở rộng):
Phê phán những người sống ích kỷ, thờ ơ trước nỗi đau của đồng loại (0,5 điểm)
Tuy nhiên, tình yêu không phải là thứ sẵn có trong mỗi người, chỉ có được khi người ta có ý thức nuôi dưỡng và vun đắp. (0,5 điểm)
Tình yêu trao đi phải trong sáng, không ích kỷ thì mới có ý nghĩa. (0,5 điểm)
Hãy biến tình yêu thương thành hành động, yêu thương đúng cách, không mù quáng… (0,5 điểm)
– Rút ra bài học nhận thức và hành động: Sống yêu thương, biết trân trọng tình cảm của người khác dành cho mình và cũng phải biết chia sẻ tình yêu thương với mọi người. (0,5 điểm)
c, Kết luận (0,25 điểm).
Để khẳng định rằng tình yêu là thứ tình cảm không thể thiếu trong cuộc đời mỗi người.
Câu 3 (10 điểm):
Yêu câu chung
Về kĩ năng: Biết cách viết một bài văn có bố cục rõ ràng, biết vận dụng linh hoạt các thao tác lập luận, các phương thức biểu đạt. Diễn đạt trong sáng, giàu hình ảnh, cảm xúc
Về kiến thức: Nắm được nội dung ý kiến, phân tích làm sáng tỏ nội dung đó trong bài thơ, nghệ thuật thể hiện nỗi lòng của người viết.
*Yêu cầu cụ thể: Cần đảm bảo các ý cơ bản sau:
a, Mở đầu (0,5 điểm)
Dẫn dắt một cách logic, logic: Khái quát về hai nhà văn, hai bài thơ
Dẫn nhập: những cảm hứng thơ ca đầu thế kỉ XX thường đề cao vẻ đẹp của thiên nhiên.
b. Nội dung (9 điểm)
Bài thơ Quê hương của nhà thơ Tế Hanh:
Bức tranh thiên nhiên được vẽ lên qua lời tự giới thiệu của tác giả về làng quê em. Khung cảnh được tác giả vẽ là khung cảnh của buổi sớm mai, với không gian thoáng đãng, trời trong, gió nhẹ, nắng ban mai rực rỡ, với hình ảnh những chàng trai bơi thuyền ra khơi đánh cá (1 điểm)
Khi bầu trời trong gió nhẹ, buổi sáng hồng
Thanh niên đi thuyền đánh cá
Trong mênh mông trời nước bồng bềnh những cánh buồm trắng vươn mình mạnh mẽ trên sông dài
Thuyền nhẹ như ngựa
Phăng mái chèo, mạnh mẽ vượt qua
Cánh buồm to như hồn phố
Thân trắng mênh mang đón gió thu
Sử dụng nghệ thuật so sánh Con thuyền nhẹ khỏe như vó ngựa và Cánh buồm to như tâm hồn làng, nghệ thuật ẩn dụ tâm hồn làng kết hợp với việc sử dụng các động từ mạnh gợi hình ảnh cánh buồm no gió căng tràn. . Dáng vẻ rất hào hoa, phóng khoáng, tràn đầy năng lượng, phong trần. Đó cũng là khát vọng của người dân làng chài muốn chinh phục thiên nhiên biển cả, không gian với bao vùng biển xa. Cánh buồm còn là biểu tượng cho những tâm hồn phóng khoáng của thị trấn. Không chỉ tô vẽ vẻ đẹp của thị trấn qua hình ảnh buổi sáng hồng, con thuyền, anh thanh niên. Cảnh thiên nhiên trong bài thơ còn được thể hiện trong những ngày dân làng đón đò: (1,5 điểm)
Ngày hôm sau ồn ào trên bến cảng
Khắp phố người tấp nập đón thuyền về
Khung cảnh thật náo nhiệt, rộn ràng của một vùng quê đón những người đi biển trở về thật tấp nập, những âm thanh vui tươi của một cuộc sống êm đềm khi công việc bội thu, biển lặng, thuyền đầy cá. (1 điểm)
Thuyền êm ru mỏi quay về nằm
Nghe chất muối thấm vào da thịt.
Nghệ thuật nhân hóa là tĩnh lặng, trở mình và ẩn dụ chuyển đổi cảm giác để con thuyền như có người. Sau một chuyến đi biển dài, con thuyền êm đềm trở về nằm nghỉ và say đắm hơi thở mặn mòi của biển cả. Chỉ có một tình yêu thiên nhiên tha thiết, một nỗi nhớ quê da diết, những cảnh sắc thiên nhiên của quê hương Tế Hanh dường như luôn thường trực trong tâm trí nhà thơ, xa quê nhà văn, gợi nhớ những nét đặc trưng của làng chài của nhà thơ: Màu nước trong xanh, con cá bạc, cánh buồm vôi và mùi mặn của biển (1,5 điểm).
Giờ xa rồi lòng luôn nhớ
Màu nước xanh, cá bạc, buồm vôi,
Hãy để con thuyền vượt sóng và chạy ra khơi,
Nhớ mùi mặn quá!
Với Tố Hữu, bức tranh thiên nhiên không chỉ được vẽ ở một vùng quê cụ thể mà được vẽ trong không gian của cả một mùa hè ngọt ngào, khoáng đạt và nên thơ. Mỗi hình ảnh thơ được viết nên từ tình yêu thiên nhiên và phố thị của tác giả (1 điểm)
Khi tôi gọi gói
Lúa chín trái ngọt
Khu vườn thức dậy với tiếng dế
Bắp chín vàng ươm sốt đào
Trời xanh càng rộng càng cao
Đôi diều sáo nhào lộn với nhau.
Khung cảnh thiên nhiên mở ra với tiếng chim kêu. Thật là một bức tranh thiên nhiên đầy sức sống, tràn ngập sắc màu của làng quê: màu lúa chín vàng, màu trái chín, điểm thêm màu vàng của bắp phơi mùa đào. (1 điểm)
Bức tranh thiên nhiên ở đây cũng đầy âm thanh: tiếng chim kêu, tiếng dế kêu, tiếng sáo diều… Trong bức tranh còn có sự biến đổi hoạt động của sự vật đang chín, quả ngọt hơn, cánh diều ngược xuôi. Chỉ có những người yêu thiên nhiên, yêu cuộc sống tha thiết như nhà thơ Tố Hữu mới có thể vẽ nên bức tranh thiên nhiên muôn màu như thế. (1,5 điểm)
* Đánh giá:
Hình ảnh thiên nhiên trong hai đoạn thơ đầy sáng tạo về ngôn từ, nhịp thơ sử dụng các biện pháp nghệ thuật hợp lý đã tạo nên những bức tranh quê hương độc đáo. Bức tranh ra đời có khi chỉ là một làng chài ven biển, có khi là cả một vùng quê rộng lớn nhưng chan chứa tình yêu quê hương tha thiết. (0,5 điểm)
c, Kết bài: (0,5 điểm)
Khẳng định lại ý kiến của bạn.
Lưu ý: Sau khi cho điểm toàn bài, nếu học sinh mắc một vài (2-3) lỗi chính tả, lỗi chung thì trừ (0,5 điểm)
Học sinh viết chữ cẩu thả mắc nhiều lỗi chính tả, diễn đạt (5 lỗi trở lên) trừ (0,75 điểm)
Giám khảo phải nắm chắc yêu cầu của hướng dẫn chấm để đánh giá chung bài làm của thí sinh; phải chủ động, linh hoạt trong việc áp dụng các tiêu chí chấm điểm. Nếu thí sinh làm bài theo cách riêng nhưng vẫn đáp ứng được các yêu cầu cơ bản của bài thi thì vẫn cho đủ điểm như hướng dẫn chấm. Khuyến khích những bài viết có diễn đạt hay, có cảm xúc sáng tạo.
thống kê tìm kiếm
- Sau đó chọn HSG 8 2014 để xét tuyển
