Đề thi học sinh giỏi môn Văn lớp 9 năm 2014-2015 Huyện Yên Lạc
LỰA CHỌN HGS CHO LỚP 9 CẤP QUẬN
NĂM HỌC 2014 -2015
VĂN HỌC
(Thời gian làm bài 150 phút, không kể thời gian giao đề)
Câu 1 (3 điểm)
Trong truyện Lục Vân Tiên, Nguyễn Đình Chiểu viết:
“Nhớ câu thơ có nghĩa là gì
Cũng không anh hùng khi như vậy.”
Suy nghĩ của em về đoạn thơ trên.
Câu 2 (7 điểm)
Nhận xét về văn học Việt Nam từ sau Cách mạng tháng Tám năm 1945, có nhà bình luận đã viết:
“Văn học ta đã xây dựng và thể hiện rõ nét hình tượng thế hệ trẻ
“Cùng nhau xẻ Trường Sơn đi cứu nước” với ý thức trách nhiệm ngày càng sâu sắc của thế hệ trước dân tộc và nhân dân, trước Tổ quốc và lịch sử”.
Qua một số tác phẩm đã học, hãy giải thích ý kiến trên
——CẠN KIỆT——
hướng dẫn đánh dấu
Câu 1 (3 điểm)
1. Về kỹ năng:
– Biết cách làm bài văn nghị luận xã hội có bố cục rõ ràng, thao tác lập luận đúng, diễn đạt trong sáng, không mắc lỗi diễn đạt, dùng từ và đặt câu.
– Xác định đúng vấn đề.
2. Về kiến thức
Bài viết cần bao gồm những nội dung cơ bản sau:
Khai mạc
– Giới thiệu đề tài luận văn
– Trích thơ Nguyễn Đình Chiểu
– Nêu vấn đề
Thân bài (2,75 điểm)
· Giải thích (0,25 điểm)
– Hai câu thơ thể hiện sự hiểu đời của người anh hùng và cũng là quan niệm tiến bộ của Nguyễn Đình Chiểu: Thấy điều phải mà không làm thì chẳng phải là anh hùng.
è Đây là quan điểm hi sinh thân mình vì đại nghĩa
· Phân tích, chứng minh, bình luận
– Những câu thơ thể hiện lối sống cao thượng (1 điểm)
+ Làm việc vô điều kiện: Làm việc ngay thẳng trong mọi hoàn cảnh, mọi khó khăn, không sợ thiệt thòi về mình, không sợ nguy hiểm đến tính mạng, không mong khen, không chờ đền bù.
+ Cao thượng, vì có ích cho đời. Nó giúp đỡ những người yếu thế khi họ bị đàn áp, giúp đỡ những người nghèo khó khi gặp khó khăn, chống lại quyền lực của những người giàu có và bạo lực của những kẻ côn đồ để bảo vệ công lý và lương tâm.
Ví dụ: Trong “Truyện Lục Vân Tiên” các nhân vật như Ông Ngư, Vương Tử Trực, Hớn Minh, Lục Vân Tiên… là những tấm gương tiêu biểu cho nghĩa khí.
– Sống vì công việc, sẵn sàng làm việc là một lối sống đáng khen ngợi ở mọi thời đại, nhất là trong thời đại ngày nay. Lối sống đó được thể hiện khá đa dạng, phong phú phù hợp với yêu cầu của thời đại. Trong thời đại ngày nay, việc làm đúng là hợp với thời đại, có ích cho nước, cho dân.(1 điểm)
Khi đất nước có chiến tranh, nhiều người đã tình nguyện hiến dâng tính mạng, tuổi thanh xuân cho sự nghiệp giải phóng dân tộc. (Điều tra và phân tích)
+ Trong cuộc sống hàng ngày có rất nhiều người bình thường, làm những việc bình thường, cũng có thể gọi là những việc làm chính nghĩa: Cô giữ trẻ thầm lặng trong đêm đông lạnh giá quét dọn đường phố, hiến máu cứu người, giúp đỡ một cụ già. Ông già qua đường….
Tuy nhiên, trong cuộc sống hôm nay, ngoài những điển hình vụ việc mà chúng ta vẫn thấy, nghe hàng ngày, dù là rất nhỏ, thì vẫn còn rất nhiều người chưa biết, chưa làm và dám làm những việc chân chính. Điều này rất quan trọng.(0,25 điểm)
Bài làm (0,25 điểm)
– Dù nhỏ nhưng mỗi người phải làm những việc rất ý nghĩa để cuộc sống và xã hội tốt đẹp hơn
Kết thúc
– Xác nhận lại đề xuất
– Suy nghĩ của bản thân
Lưu ý: Mở và đóng bài cho 0,25 điểm
Câu 2 (7 điểm)
1. Về kỹ năng:
– Biết cách làm một bài văn nghị luận văn học có bố cục rõ ràng, thao tác lập luận đúng, diễn đạt trong sáng, không mắc lỗi diễn đạt, dùng từ, đặt câu.
– Xác định đúng đề tài luận văn: Vẻ đẹp hình tượng thế hệ trẻ Việt Nam trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước và phạm vi tư liệu
Lưu ý: Về phạm vi tư liệu sử dụng cho bài viết, ngoài hai văn bản đã dạy ở học kì I lớp 9 là “Bài thơ tiểu đội xe không kính” của Phạm Tiến Duật và “Cây đứng Sa Pa” của Nguyễn. Thành Long, giám khảo nên khuyến khích thí sinh có thêm dẫn chứng về các tác phẩm khác trong HKII hoặc ngoài chương trình có cùng chủ đề.
2. Về kiến thức
Bài viết cần bao gồm những nội dung cơ bản sau:
Lưu ý: Mở và đóng bài cho 0,25 điểm
Khai mạc
– Mở đầu vấn đề luận văn: Hình tượng thế hệ trẻ Việt Nam qua hiện thực văn học chống Mỹ
– Trích dẫn ý kiến
– Nêu vấn đề
Thân hình
1. Khái quát chung (1 điểm)
– Hoàn cảnh lịch sử: Hai mươi năm dân tộc Việt Nam tiến hành cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước. Đó là cuộc chiến đấu đầy gian khổ, ác liệt và hy sinh.
– Hình tượng trung tâm của thời đại, niềm tự hào dân tộc và cũng là hình tượng trung tâm của văn học kháng chiến chống Mỹ là hình ảnh thế hệ trẻ Việt Nam – thế hệ đã đóng góp nhiều công sức, xương máu cho đất nước. sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc và xây dựng đất nước:
Cùng nhau xẻ Trường Sơn đi cứu nước
Nhưng trái tim đánh thức tương lai
– Vì vậy, nhiều tác phẩm thơ, văn xuôi của các nhà văn trên văn đàn giai đoạn sau Cách mạng tháng Tám năm 1945 đã khắc họa sinh động hình ảnh thế hệ trẻ Việt Nam trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước: Các anh bộ đội lái xe Trường Sơn; các cô gái thanh niên xung phong vào chiến trường; những con người lao động ngày đêm cống hiến cho đất nước…
– Họ đều là những thanh niên sống có lý tưởng cao đẹp, sẵn sàng đem sức trẻ, tinh thần, trí tuệ… cống hiến cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Mặc dù nhiệm vụ của họ khác nhau, nhưng họ có cùng một mục tiêu. , lý tưởng là bảo vệ và xây dựng đất nước nên ở họ đều tỏa sáng những phẩm chất cao đẹp.
2. Phân tích và chứng minh
– Luận điểm 1: Đây là lớp thanh niên có lý tưởng cách mạng cao cả, có hoài bão và ước mơ, sẵn sàng hiến dâng tuổi thanh xuân cho Tổ quốc (1,25 điểm)
– Lí tưởng cao đẹp của người lính chạy Trường Sơn: Vì sự nghiệp giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước
Xe vẫn chạy vì phía trước là miền Nam
Chỉ trong xe có một trái tim.
(Bài thơ về đội xe không kính)
– Tính cách của người thanh niên là tuy tuổi đời còn rất trẻ nhưng ý thức sâu sắc trách nhiệm của mình (một công dân) đối với quê hương, cao hơn là lí tưởng sống, lí tưởng sống.
“Tôi sinh ra là gì, tôi sinh ra ở đâu, tôi làm việc cho ai?” (Lặng lẽ Sapa)
– Luận điểm 2: Họ là những con người gan dạ, dũng cảm, đầy tinh thần trách nhiệm, bất chấp nguy hiểm, vượt qua mọi khó khăn gian khổ, sẵn sàng hy sinh để hoàn thành nhiệm vụ (1,25 điểm)
– Những người lính lái xe Trường Sơn với tinh thần dũng cảm, ý chí quật cường vì sự nghiệp giải phóng dân tộc đã giúp họ tránh khỏi hiểm nguy bom đạn (sự khốc liệt trên tuyến đường Trường Sơn thời chống Mỹ) vượt qua, vượt qua gian khổ để hoàn thành nhiệm vụ
“Không kính là xe không có kính
Bom trúng bom và kính vỡ…”
“Không có kính thì có bụi…”
“Không có kính thì ướt áo…”
“Đi một lần nữa, đi một lần nữa đến bầu trời xanh.”
– Một chàng trai trẻ với niềm đam mê công việc và tinh thần trách nhiệm đã giúp anh vượt qua nỗi cô đơn, vượt qua mọi khó khăn gian khổ để hoàn thành nhiệm vụ.
“Ta ở đây đo nắng đo mưa… về rồi lại ngủ không được.”
c. Luận điểm 3: Họ có tình đồng hành, tình đồng chí gắn bó, sẵn sàng chia sẻ với nhau trong cuộc sống gian khổ, khó khăn, hiểm nguy. (1,25 điểm)
– Những người lính lái xe Trường Sơn cùng chung một nhiệm vụ, lý tưởng nhất là trở thành đồng đội của nhau, cùng chia sẻ gian khổ nơi chiến trường, tình đồng đội đã cho họ sức mạnh vượt qua hiểm nguy bom đạn. Hơn nữa, họ coi nhau như anh em trong cùng một gia đình
– (Chứng nhận và phân tích)
– Chàng thanh niên vượt qua được nỗi cô đơn, vượt qua mọi khó khăn gian khổ để hoàn thành nhiệm vụ là bởi anh luôn tâm niệm mình không đơn độc mà luôn có đồng đội hỗ trợ: “Công việc của mình thế nào rồi? liên quan đến công việc của nhiều anh chị em. Ở dưới đó.” Vì đồng đội, anh luôn cố gắng trong công việc vì anh luôn thấy những đóng góp của mình cho đất nước là quá nhỏ bé so với họ (chàng trai trên đỉnh núi Phan). -sipan, ông là nhà nghiên cứu bản đồ sét, ông là kỹ sư ở vườn rau Sa Pa).
d. Luận điểm 4: Giữa những khó khăn khốc liệt của cuộc sống, họ vẫn tràn đầy lạc quan, tươi trẻ và lãng mạn của tuổi trẻ (1,25 điểm)
– Chất lính trẻ trung, bộc trực và sôi nổi của những người lính quản lý Trường Seun giữa chiến trường khốc liệt. Thái độ bất chấp khó khăn, nguy hiểm
(Điều tra và phân tích)
– Anh thanh niên, qua những lời tâm sự với người họa sĩ, kỹ sư về cuộc sống cô đơn và công việc của mình, ta thấy được ý chí và nghị lực phi thường của anh”…Nếu đó là một hoài niệm thăng hoa. Thành phố thật tầm thường…”. Không chỉ vậy, ngoài giờ làm việc cô còn trồng hoa, nuôi gà và đặc biệt dành thời gian đọc sách để mở mang kiến thức.
3. Đánh giá (0,5 điểm)
– Hình ảnh thế hệ trẻ Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước hiện lên chân thực, sinh động trên trang viết của tác giả, thuyết phục người đọc.
– Hình ảnh đó không chỉ thể hiện tài năng của người cầm bút mà còn cho ta thấy sự hiểu biết, kinh nghiệm sống của các nhà văn, nhà thơ trong những năm tháng kháng chiến ác liệt.
– Qua đây chúng ta càng hiểu thêm lịch sử dân tộc, thêm tự hào và tiếp bước các thế hệ cha anh đi trước.
Kết thúc
– Xác nhận lại vấn đề
– Suy nghĩ của bản thân
