Viết Bài Văn: Luyện tập vận dụng kết hợp các thao tác lập luận

Câu 1: Tìm hiểu sự vận dụng của các thao tác lập luận trong đoạn trích “Thi nhân Việt Nam” của Hoài Thanh – Hoài Chân.

Một. Đoạn trích viết về ảnh hưởng của Pháp trong thơ Việt Nam (thơ mới).

Quan điểm của tác giả về vấn đề đó: Thừa nhận ảnh hưởng Pháp trong Thơ mới nhưng khẳng định thơ Pháp không làm mất bản sắc dân tộc Việt Nam trong Thơ mới.

b. Các tác giả chủ yếu sử dụng thao tác giải tích. Ngoài ra, đoạn trích còn sử dụng các thao tác so sánh, phản bác, bình luận.

c. Không phải bất cứ bài viết, đoạn văn nào càng sử dụng nhiều luận cứ thì càng hấp dẫn. Để sử dụng các thao tác lập luận một cách hiệu quả, người viết phải có hiểu biết vững chắc về vấn đề lập luận và mục đích lập luận. Thao tác nào nên dùng là chính, khi nào nên dùng thao tác khác?

Câu 2: Giả sử cần tập trình bày một luận điểm trong bài văn nghị luận về một trong những phẩm chất mà thanh niên ngày nay cần phải có, em hãy làm theo các bước sau:

Một. Bước đầu tiên

– Xác định chủ đề của bài văn: chọn chủ đề nghị luận (theo em đó là phẩm chất gì? năng động, hóm hỉnh, sáng tạo, tri thức…)

– Xây dựng đề cương:

+ Yêu cầu của giới trẻ hiện nay.

+ Để đáp ứng được yêu cầu đó của thời đại, thanh niên phải có những phẩm chất…

+ Để có được phẩm chất đó, cũng như duy trì và phát triển nó, con người phải làm gì?

b. Bước thứ hai

Hãy suy nghĩ về cách trình bày một luận điểm trong phần thân bài của bạn:

– Lập luận gì để trình bày?

– Lập luận đó nằm ở đâu trong bài văn?

– Viết câu chủ đề.

– Tổ chức các luận điểm theo hình thức lập luận nào để làm nổi bật nhất luận điểm vừa nêu? (phân tích, bác bỏ, so sánh hoặc bình luận).

– Phải vận dụng được các thao tác lập luận.

c. bước thứ ba

– Từ các bước chuẩn bị trên, học sinh luyện viết một (hoặc nhiều) đoạn văn. (Chú ý mối quan hệ giữa câu với câu, đoạn với đoạn; thể hiện rõ phong cách nghị luận chính luận.

– Trình bày bài làm trước lớp, chỉnh sửa theo góp ý của nhóm để bài viết đạt chất lượng cao hơn.

Câu 3: Thực hành sau tiết học.

– Viết đoạn văn khai triển một luận điểm khác của dàn ý đã lập.

– Đối với các vấn đề sau:

+ Một bài thơ (bài hát, phim) gây tranh cãi.

+ Vấn đề tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại trong bối cảnh thế giới có xu hướng trở thành ngôi nhà chung.

+ Nên hay không nên bàn về nhược điểm của người Việt Nam?

Dựa vào thực tế trên lớp, em hãy viết một bài văn ngắn có sử dụng tổng hợp các thao tác lập luận về một trong các vấn đề trên.

Gợi ý: Chọn bài toán thứ ba.

Những ý tưởng sau đây có thể được thể hiện:

– Kể tên những nét đẹp của con người Việt Nam (Dũng cảm trong chiến đấu, cần cù trong lao động, giàu lòng nhân ái,…). Khẳng định: đó là niềm tự hào dân tộc; là sự ngưỡng mộ của bạn bè trên thế giới; Đây là những phẩm chất giúp chúng ta xây dựng và bảo vệ đất nước.

– Con người Việt Nam còn nhiều yếu kém (ví dụ: bảo thủ trì trệ trong công việc; chống ngoại xâm thì hy sinh quên mình, nhưng chống tiêu cực còn nhớ, còn tránh…). Chỉ ra tác hại của nhược điểm.

– Khẳng định lập trường: cần bảo vệ những điểm yếu của người Việt. Đó là một cách “cải cách dân tộc” như nhà văn Lỗ Tấn (Trung Quốc) đã làm.