Viết luận: Thao tác lập luận phân tích

I. Mục đích, yêu cầu của thao tác lập luận phân tích

Câu 1: Nội dung ý kiến ​​(luận điểm) của tác giả: Sở Khanh là một kẻ bẩn thỉu, đê tiện, là đại biểu cao nhất của sự thối nát trong xã hội Truyện Kiều.

Câu 2: Để giải thích cho luận điểm trên, tác giả đã xây dựng các luận cứ sau:

– Sở Khanh sống theo một nghề tham nhũng và bất chính, một nghề mưu sinh trên các quán bar lâu năm, một nghề bán thân cho các cô gái điếm.

– Sở Khanh là kẻ bại hoại nhất trong những kẻ làm cái nghề đê tiện, đồi bại đó: giả làm người tử tế để lừa gạt đứa con gái thơ dại, ngây thơ.

– Lừa xong anh cũng trở mặt một cách dối trá.

– Đặc biệt hành vi lừa đảo, lừa đảo này là hành động thường xuyên của anh ta, thậm chí khiến anh ta trở thành một tay lừa đảo có tiếng.

Câu 3:

Đoạn văn của Hoài Thanh kết hợp chặt chẽ giữa phân tích và tổng hợp. Sau khi phân tích chi tiết bộ mặt dối trá của Sở Khanh, tác giả đã tổng kết những kết quả phân tích trước đó thành một kết luận chung về xã hội trong Truyện Kiều dựa trên bản chất của nhân vật Sở Khanh: “Đó là tầng lớp thối nát cao nhất trong xã hội này. .”

Câu 4:

Ví dụ về một số đối tượng phân tích trong bài văn:

– Văn học:

1. Anh (chị) có suy nghĩ gì về giá trị hiện thực sâu sắc của đoạn trích Vào phủ chúa Trịnh (trích Thượng Kinh kí sự của Lê Hữu Trác).

2. Hình ảnh người phụ nữ Việt Nam xưa qua các bài Bánh trôi, Tự tình (bài II) của Hồ Xuân Hương và Thương vợ của Trần Tế Xương.

3. Tính cách Nho giáo chân chính trong Bài ca đi trên bãi cát của Cao Bá Quát (hay Bài ca ngất ngưởng của Nguyễn Công Trứ).

– Xã hội:

1. Bày tỏ suy nghĩ về câu nói:

“Con đường trải đầy hoa hồng.
Bàn chân cũng được đóng đinh.
Đường vinh quang đi qua muôn ngàn sóng gió.”
(Trích Đường đến vinh quang – nhạc sĩ, ca sĩ Trần Lập)

Câu 5:

Lập luận phân tích là chia nhỏ sự vật thành các bộ phận để xem xét nội dung, hình thức, các mối liên hệ bên trong và bên ngoài của chúng, từ đó khái quát và phát hiện bản chất của đối tượng.

– Phân tích luôn gắn liền với tổng hợp. Đây chính là bản chất của thao tác phân tích trong văn nghị luận.

Yêu cầu của một lập luận phân tích:

Xác định vấn đề phân tích.

+ Chia nhỏ vấn đề thành các khía cạnh nhỏ.

+ Khái quát chung.

II. Lý luận phân tích

– Phải dựa trên những tiêu chí và mối quan hệ nhất định: (Mối quan hệ giữa các yếu tố cấu thành đối tượng, quan hệ nhân quả, quan hệ giữa đối tượng và đối tượng liên quan, quan hệ giữa người phân tích và đối tượng phân tích).

– Phân tích phải đi sâu vào mọi mặt, mọi bộ phận nhưng cần chú ý đến mối quan hệ giữa chúng, cần khái quát để rút ra bản chất chung của đối tượng.

III. Bài tập

Câu 1: Tìm hiểu các mối quan hệ cơ bản để phân tích đối tượng trong các lập luận sau:

Một. Đọc đoạn văn (Đến với thơ hay, Lê Viễn Trí): Trong đoạn văn trên, mối quan hệ lấy làm căn cứ phân chia đối tượng để lập luận phân tích là mối quan hệ bên trong của đối tượng (diễn biến, những cung bậc tâm hồn “đau khổ” của Thúy Kiều) ), đây là tâm trạng buồn bã, tròn trĩnh và hoàn toàn lắng đọng của Kiều.

b. Đọc đoạn văn (Thi nhân Việt Nam, Hoài Thanh): Mối quan hệ làm cơ sở cho phép lập luận phân tích trong đoạn văn trên là mối quan hệ giữa đối tượng này với các đối tượng khác có liên quan: Bài “Lời cô gái điếm” của Xuân Diệu và bài Đàn cá của Bạch Cư Dị và Thực hành.

Câu 2: Vẻ đẹp của ngôn ngữ nghệ thuật trong bài thơ Tự Tình II của Hồ Xuân Hương được thể hiện ở:

– Nghệ thuật sử dụng từ ngữ giàu hình ảnh, cảm xúc, có khả năng diễn đạt tư tưởng, tâm trạng của nhân vật trữ tình như: văng vẳng, chậm rãi, đỏ mặt, xiên xẹo, đâm thọc, nhỏ, bé…

– Sự kết hợp giữa các động từ mạnh (xiên, đâm) với các bổ ngữ độc (ngang, chẻ) càng nhấn mạnh tính ương ngạnh, bất chấp.

– Nghệ thuật đảo trật tự cú pháp trong hai bài văn:

Dốc trên mặt đất, rêu thành chùm,
Đập tan những đám mây, đá vài tảng đá.

– Nghệ thuật sử dụng sóng đôi các cặp từ trái nghĩa, góp phần diễn tả sự bế tắc: say – tỉnh, nhớ – quanh, đi – về.

– Nghệ thuật lặp (lặp, xuân) và tăng tiến (phần – nhỏ – con).