Viết luận: Hiểu biết chung về viết luận

I. Nhu cầu nghị luận và văn nghị luận

1. Nhu cầu nghị luận

Một. Tôi thường gặp những vấn đề và câu hỏi tương tự như trên trong cuộc sống.

Ví dụ:

• Thuốc là gì? Vì sao nói không với ma túy?

• Môi trường là gì? Làm thế nào để giữ gìn và bảo vệ môi trường?

• Rừng mang lại lợi ích gì cho chúng ta? Bảo vệ rừng như thế nào?

b. Các vấn đề, câu hỏi dạng này không thể sử dụng lối văn miêu tả, tự sự, biểu cảm mà phải sử dụng lối văn lập luận vì văn nghị luận là phương thức biểu đạt chính với lập luận chặt chẽ, có tính lý thuyết và có khả năng giải quyết thỏa đáng vấn đề đặt ra.

c. Qua báo chí, đài phát thanh, truyền hình chúng ta thường thấy việc sử dụng các văn bản nghị luận như bài phát biểu, ý kiến ​​về một bài báo xã hội, bài bình luận về một vấn đề đời sống.

2. Thế nào là văn nghị luận?

Một.

– Bác Hồ viết bài này với mục đích: nêu rõ thực trạng dân trí chung của xã hội ta, từ đó nêu lên sự cần thiết của việc học và kêu gọi mọi người cùng học.

Bài viết đưa ra các ý kiến ​​sau:

• Thời Pháp thuộc, dân mù chữ để dễ cai trị

• Cho mọi người thấy lợi ích của việc học.

• Gọi người học chữ (chú ý đối tượng).

– Bày tỏ quan điểm:

• Tình trạng mù chữ, lạc hậu trước Cách mạng tháng Tám.

• Điều kiện cần thiết để nhân dân tham gia xây dựng đất nước.

• Khả năng thực tế trong việc chống mù chữ.

– Các câu chứa luận điểm chính của bài văn:

• “Một trong những nhiệm vụ phải làm nhanh trong thời điểm này là thu thập kiến ​​thức của mọi người”

• “Mọi người Việt Nam phải hiểu rõ quyền lợi và nghĩa vụ của mình, phải có tri thức mới tham gia dựng nước và trước hết phải biết đọc, biết viết chữ Quốc ngữ”.

b. Để bài viết có sức thuyết phục, tác giả đã phát triển các luận điểm chính với lập luận chặt chẽ:

• Trước Cách mạng tháng Tám, dưới ách đô hộ thực dân, nhân dân ta phải chịu cảnh thất học, mù chữ;

• Bây giờ độc lập đã đạt được; dựng nước thì không thể không học, ai cũng phải biết đọc, biết viết;

• Biến việc học thành việc là phổ biến, có hình thức cụ thể, có thể áp dụng mọi lúc, mọi nơi.

c. Nhà văn không thể thực hiện được mục đích của mình trong văn tự sự, miêu tả, biểu cảm. Sức thuyết phục chỉ có thể được tạo ra thông qua hệ thống luận cứ, được trình bày với các luận cứ logic, mạch lạc. Nhiệm vụ giải quyết vấn đề đòi hỏi phải sử dụng lập luận.

II. Bài tập

Câu hỏi 1:

Một. Văn bản đã cho là văn bản nghị luận. Tác giả bàn về vấn đề rèn luyện những thói quen tốt, loại bỏ những thói quen xấu trong cuộc sống hàng ngày.

b. Tác giả trình bày ý kiến: “Cần tạo thói quen tốt trong đời sống xã hội”

Các câu thể hiện ý kiến ​​trên là:

• Có những người biết phân biệt tốt xấu, nhưng vì nó đã thành thói quen nên rất khó dừng, khó sửa.

• Tạo thói quen tốt rất khó. Nhưng học những thói quen xấu thì dễ. Vì vậy, mỗi người, mỗi gia đình phải tự soi xét lại mình để tạo cho xã hội một cuộc sống tươi đẹp, văn minh.

Lập luận và ví dụ:

• Trong cuộc sống, có những thói quen tốt (ví dụ: dậy sớm, luôn đúng giờ, giữ lời hứa, luôn đọc sách…) và có những thói quen xấu;

• Cái gì thành thói quen thì rất khó sửa;

• Thói hư tật xấu sẽ gây hại cho cộng đồng, ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường sống; (VD: Hút thuốc, nóng giận, mất trật tự; xả rác bừa bãi,…)

• Hãy chăm sóc bản thân để loại bỏ những thói hư tật xấu, tạo dựng cuộc sống tươi đẹp, văn minh cho xã hội.

c. Vấn đề mà bài viết bàn luận đúng với thực tế cuộc sống. Vấn đề có ý nghĩa rất lớn đối với mọi người, đối với xã hội nhằm xây dựng một xã hội văn minh, lịch sự, văn hóa.

Câu 2: Cấu trúc của bài tiểu luận gồm ba phần:

• Mở bài: Đoạn 1 – Nêu vấn đề về thói quen, thói quen tốt.

• Thân bài: Đoạn 2, 3, 4 – Tác hại của thói xấu và sự cần thiết phải bỏ thói xấu.)

• Kết bài: Đoạn cuối – Nhằm kêu gọi mọi người từ bỏ những thói hư tật xấu, tự thích nghi để tạo dựng cuộc sống tươi đẹp, văn minh cho xã hội.

Câu 3: Sưu tầm hai đoạn văn nghị luận chép vào vở.

Câu 4:

Tuy sử dụng văn bản tự sự nhưng văn bản trên vẫn là văn bản nghị luận. Kể chuyện “Hai Biển Hồ” là bàn về hai lối sống: một lối sống chỉ biết thu mình cho mình và một lối sống biết chia sẻ với mọi người. Hình ảnh hai biển hồ tượng trưng cho hai lối sống đối lập đó.